Dieta alkaliczna - sposób na zakwaszony organizm?

Czym jest zakwaszenie organizmu?

Skala pH, dzięki której możemy określić kwasowość lub zasadowość roztworów wynosi od 0 do 14. Wartość 7 oznacza pH neutralne, natomiast wartości poniżej 7 oznaczają środowisko kwasowe, a powyżej 7 zasadowe. Nasza krew w warunkach fizjologicznych posiada pH na poziomie 7,35-7,45, co oznacza, że jest lekko zasadowa. Za kwasicę uznaje się za stan, w którym pH krwi spada poniżej 7,35, natomiast zasadowica występuje, gdy pH krwi przekracza wartość 7,45. Należy jednak pamiętać, że kwasica nie jest tym samym, o czym czytamy pod hasłem “zakwaszenie organizmu” i razem z zasadowicą stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia, które należy niezwłocznie skonsultować z lekarzem.

Nie da się natomiast jednoznacznie określić pH organizmu, gdyż każdy jego odcinek cechuje się inną wartością, co ma związek z pełnieniem przez niego różnorodnych funkcji. Przykładowo - podczas, gdy krew odznacza się charakterem zasadowym, to na przykład żołądek jest silnie zakwaszony (i tak ma być!).

Do objawów, które często przypisuje się “zakwaszeniu” organizmu należą:

• brak energii, ciągłe zmęczenie

• bóle głowy

• gorszy stan skóry włosów i paznokci

• złe samopoczucie

• nerwowość

• problemy z układem trawiennym

Objawy są więc bardzo niespecyficzne i najprawdopodobniej świadczą o innych problemach w organizmie, na przykład zaburzeniach hormonalnych czy niedoborach pokarmowych. Takich objawów możemy także doświadczyć nawet w wyniku przewlekłego stresu czy gdy po prostu się nie wyśpimy. Z tak ogólnymi symptomami najprawdopodobniej spotkał się choć raz każdy z nas, przez co łatwo utożsamić się z “zakwaszonym” organizmem i wpaść w pułapkę diety odkwaszającej.

Przyczyny zmian równowagi kwasowo-zasadowej

Równowaga kwasowo-zasadowa w organizmie jest wynikiem wielu czynników. Nasz organizm posiada naturalne mechanizmy regulujące równowagę kwasowo-zasadową, dzięki którym utrzymuje odpowiednie pH krwi niezależnie od tego co spożywamy. Nieocenioną rolę odgrywają tutaj:

• bufory we krwi - są to substancje chemiczne, które neutralizują nadmiar kwasów lub zasad, powodując szybki powrót do optymalnych wartości pH

• płuca - usuwają nadmiar dwutlenku węgla z krwi, który ma kwaśny charakter poprzez szybsze oddychanie

• nerki - poprzez wydalanie z organizmu odpowiedniej ilości kwasów lub zasad wraz z moczem

Dzięki tym trzem głównym mechanizmom organizm jest w stanie skutecznie zarządzać poziomem pH krwi, niezależnie od diety. Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej, takie jak kwasica czy zasadowica, pojawiają się najczęściej w wyniku uszkodzenia jednego z tych mechanizmów, co ma miejsce przede wszystkim w przebiegu chorób układu oddechowego, nerek, wątroby, czy schorzeń metabolicznych (np. cukrzyca).

W przypadku takich zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej kluczowe jest leczenie ich przyczyny, czyli choroby która je wywołała, gdyż dietą nie jesteśmy niestety w stanie tego kontrolować.

Czym jest dieta alkaliczna?

Dieta alkalizująca, a inaczej zasadowa, to sposób odżywiania mający na celu podniesienie pH naszego organizmu do bardziej zasadowego. Głównym założeniem diety jest eliminacja produktów o charakterze kwasowym, a zwiększenie spożycia produktów zasadotwórczych.

W celu oceny kwasowości/zasadowości produktów stosuje się tzw. wskaźnik PRAL (Potential Renal Acid Load). Im niższy jest wskaźnik PRAL tym bardziej zasadowy jest produkt, a w diecie zaleca się stosować produkty o ujemnym i neutralnym (czyli równym 0) PRAL.

Wśród produktów zakwaszających organizm, które należy wyeliminować z jadłospisu wymienia się:

• mięso

• ryby

• jaja

• sery

• produkty zbożowe

• cukry proste

• kakao

• alkohol

Natomiast do produktów alkalizujących, na których należy opierać swój jadłospis należą:

• warzywa

• owoce

• rośliny strączkowe

• orzechy

• oleje roślinne

Czy warto stosować dietę zasadową?

Choć dieta alkaliczna może przynieść pewne aspekty zdrowotne, to badania wskazują, że produkty spożywcze nie mają żadnego wpływu, ani na pH naszej krwi ani na równowagę kwasowo-zasadową organizmu. Produkty o charakterze zasadowym mają jedynie zdolność do nieznacznego zwiększenia pH moczu. Badanie pH moczu nie świadczy natomiast w żaden sposób o realnej zmianie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu i skuteczności diety, mimo że tak twierdzą zwolennicy tego sposobu żywienia. Aktualnie brak jest również rzetelnych dowodów naukowych na temat korzystnego wpływu diety alkalicznej w obniżaniu ryzyka lub poprawie leczenia jakichkolwiek chorób. Warto także uważać na magiczne suplementy na odkwaszenie organizmu, które stanowią jedynie chwyt marketingowy, bo również w żaden sposób nie są w stanie wpłynąć na stan naszej gospodarki kwasowo-zasadowej.

Ponadto dieta zasadowa jest bardzo restrykcyjna i może prowadzić do niedoborów pokarmowych. Ograniczając spożycie wielu grup produktów (np. mięsa, ryb, nabiału) może być trudno zapewnić odpowiednią ilość białka, witamin (np. B12, D), minerałów (np. żelazo, wapń) oraz innych niezbędnych składników odżywczych, które są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Ze względu na niepotwierdzony wpływ diety zasadowej i jej wysoką niedoborowość w składniki odżywcze, nie możemy z czystym sumieniem polecić tej diety. Popieramy natomiast wprowadzenie w życie pewnych jej elementów jak zwiększenie spożycia warzyw i owoców, ograniczenie spożycia mięsa oraz eliminację alkoholu i cukru z jadłospisu, ponieważ są to elementy prawidłowej diety o prozdrowotnym wpływie na organizm.

Jeśli zależy Ci na rzetelnym wsparciu swojego organizmu zachęcamy do skorzystania z naszego cateringu Dietific, który oferuje świeże i pełnowartościowe posiłki, które efektywnie będą wspierać Twoje zdrowie.

Podsumowanie:

Choć dieta alkaliczna zyskała wielu zwolenników to jej skuteczność nie została w żaden sposób udowodniona naukowo, a jej stosowanie może prowadzić do niedoborów pokarmowych. Zamiast traktować ją jako cudowną metodę na "odkwaszenie" organizmu lepiej potraktować ją jako inspirację - warto wprowadzić do diety większą ilość warzyw i owoców, a jednocześnie ograniczyć spożycie cukrów prostych i alkoholu, nie rezygnując całkowicie z mięsa, ryb czy produktów zbożowych. Taki sposób odżywiania będzie wspierał zdrowie i dostarczał niezbędnych dla naszego organizmu składników odżywczych.

Bibliografia:

1. https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zakwaszenie-organizmu-prawda-czy-mit/

2. Suneetha W, Jessie & D. Sangma, Jelang & Bethapudi, Anila. (2019). Concepts of acid alkaline diet.

3. Raposa, Bence & Antal, Emese & Macharia, Macharia & Pintér, Márton & Rozmann, Nóra & Pusztai, Dorina & Sugár, Miklós & Banati, Diana. (2022). The issue of acidity and alkalinity in our diet -Facts, popular beliefs, and the reality. Acta Alimentaria. 51.