Dieta na refluks - jak zmniejszyć jego objawy?

Czym jest refluks i jakie są jego objawy?

Choroba refluksowa przełyku (GERD - gastroesophageal reflux disease), potocznie zwana refluksem żołądkowo-przełykowym, to schorzenie, w którym dochodzi do zarzucania treści pokarmowej do przełyku. Refluks powoduje szereg nieprzyjemnych objawów i mierzy się z nim spora część społeczeństwa.

Objawy refluksu mogą mieć różne nasilenie i czasami bardzo utrudniać życie. Do najczęstszych symptomów należą:

• zgaga

• odbijanie

• pieczenie przełyku

• kwaśny lub gorzki posmak w ustach

• ból w klatce piersiowej lub w nadbrzuszu

• przewlekły kaszel lub chrypka

• trudności z przełykaniem

• niestrawność

• nudności i wymioty

• cofanie się treści pokarmowej

• infekcje górnych dróg oddechowych

Jeśli tego typu objawy występują regularnie nie należy ich lekceważyć - choć sporadyczna zgaga nie musi oznaczać choroby, to przewlekły refluks powinien być zdiagnozowany i leczony. Nieleczona choroba refluksowa może prowadzić do poważnych komplikacji takich jak przełyk Barretta, krwawienia z przewodu pokarmowego, nadżerki przełyku, a w skrajnych przypadkach nawet do rozwoju nowotworów.

Przyczyny refluksu

Przyczyn refluksu może być wiele. Podłożem wystąpienia choroby mogą być zarówno czynniki związane z nieprawidłową dietą i stylem życia, jak i zaburzenia anatomiczne lub współistniejące choroby. Wśród czynników zwiększających ryzyko pojawienia się refluksu wymienić można między innymi:

• nadmierna masa ciała, a szczególnie otyłość (zwiększone ciśnienie w jamie brzusznej)

• nieprawidłowa dieta i nawyki żywieniowe (duże posiłki, jedzenie w pośpiechu)

• przepuklina rozworu przełykowego

• nieprawidłowe napięcie dolnego zwieracza przełyku

• dysfunkcja nerwu błędnego

• upośledzone opróżnianie żołądka

• infekcja Helicobacter Pylori

• cukrzyca

• niektóre leki

• nadużywanie alkoholu i papierosów

• siedzący tryb życia, niska aktywność fizyczna

• stres

Choroba refluksowa może pojawić się także w ciąży, a przyczyną tego są zachodzące w organizmie zmiany hormonalne oraz ucisk powiększającej się macicy na żołądek.

Co jeść przy refluksie?

Dieta refluksowa polega głównie na ograniczeniu produktów wywołujących lub nasilających objawy. Zaliczamy tutaj produkty, które mogą nasilać wydzielanie soku żołądkowego, opóźniać opróżnianie żołądka lub rozluźniać dolny zwieracz przełyku, co ułatwia cofanie się treści pokarmowej.

Do produktów, które najczęściej wywołują objawy refluksu i na które warto na samym początku zwrócić szczególną uwagę należą:

• smażone, tłuste dania

• wysokotłuszczowy nabiał, wędliny

• ostre produkty i przyprawy

• kwaśne produkty, cytrusy, soki owocowe

• pomidory i przetwory pomidorowe

• warzywa cebulowe, kapusta, brukselka, fasola

• napoje gazowane

• mocna kawa i herbata

• czekolada i słodycze

• mięta

• alkohol

Do diety warto podejść indywidualnie, bo nie w każdym przypadku trzeba będzie wyeliminować wszystkie pokarmy do zera. Warto obserwować swoją tolerancję i unikać tylko tych produktów, które będą nam szkodzić. U niektórych osób (zwłaszcza z bardzo zaostrzonym refluksem) trzeba też czasami ograniczyć produkty bogate w błonnik, takie jak pełnoziarniste produkty zbożowe, grube kasze, rośliny strączkowe, surowe warzywa i owoce. Warto zastosować wtedy dietę lekkostrawną i postawić na delikatniejsze dla przewodu pokarmowego produkty jak:

• warzywa i owoce w formie gotowanej, zblendowanej lub przetartej

• lekkostrawne produkty zbożowe jak drobne kasze, biały ryż, jasne pieczywo

• chude mięso (kurczak, indyk) i ryby

• chudy lub półtłusty nabiał

• dodatek zdrowych tłuszczy do potrawy na zimno, np. oliwy z oliwek

Gdy tylko nasze samopoczucie się unormuje warto ponownie zacząć wprowadzać wysokobłonnikowe produkty do diety, ponieważ mają one nieoceniony wpływ na nasze zdrowie - nie tylko ze względu na błonnik pokarmowy, ale również ogrom witamin i składników mineralnych w nich zawartych. Jeżeli potrzebujesz diety lekkostrawnej zachęcamy do skorzystania z naszego cateringu - codziennie dostarczymy do Ciebie w pełni zbilansowane posiłki, które poprawią Twoje samopoczucie. Dietę lekkostrawną znajdziesz w naszej ofercie pod nazwą Light.

Dodatkowe wskazówki i zalecenia w refluksie

Choć odpowiednia dieta jest kluczowym elementem leczenia refluksu, to niestety często nie wystarcza sama w sobie. Równie istotna jest zmiana codziennych nawyków i stylu życia, które mają bezpośredni wpływ na nasilenie lub łagodzenie objawów. Konsekwentne stosowanie poniższych wskazówek na pewno poprawi Twoje samopoczucie:

• unikaj zbyt zimnych i zbyt gorących potraw oraz napojów (skrajne temperatury mogą podrażniać błonę śluzową i nasilać objawy)

• unikaj zbyt obcisłych ubrań

• zrezygnuj z używek jak alkohol, papierosy czy kofeina

• jeżeli posiadasz nadwagę znormalizuj masę ciała

• zadbaj o odpowiednią ilość oraz jakość snu i unikaj stresu

• pij odpowiednią ilość wody w ciągu dnia, ale zrezygnuj z napojów w trakcie lub bezpośrednio po posiłku

• dzień rozpocznij od szklanki ciepłej wody

• posiłki spożywaj w pozycji wyprostowanej i nie schylaj się ani nie kładź bezpośrednio po jedzeniu

• jedz 4-6 mniejszych objętościowo posiłków w ciągu dnia, w regularnych odstępach czasu

• ostatni posiłek powinien być lekki i niezbyt duży; warto zjeść go co najmniej 3h przed snem, aby uniknąć objawów refluksu w nocy

• spożywaj posiłki w spokoju i bez pośpiechu, dokładnie przeżuwaj każdy kęs

• wprowadź umiarkowaną aktywność fizyczną, ale nie przemęczaj się (zbyt intensywne treningi mogą wzmagać objawy refluksu)

• jeżeli w nocy objawy bardzo się nasilają, spróbuj spania z lekko uniesioną głową

• możesz wprowadzić ćwiczenia oddechowe, które wspierają pracę przepony i tym samym łagodzą objawy refluksu; szczególnie warto skorzystać z pomocy fizjoterapeuty lub osteopaty w tym zakresie

Bibliografia:

1. Korzonek, M., Dziergas, A., & Kuczyńska, M. (2014). Choroba refluksowa przełyku (GERD)—problem wciąż aktualny. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 8, No. 5, pp. 201-210).

2. Ness-Jensen E, Hveem K, El-Serag H, Lagergren J. Lifestyle Intervention in Gastroesophageal Reflux Disease. Clin Gastroenterol Hepatol. 2016;14(2):175-82.e823.

3. Dudkowiak, R., & Poniewierka, E. (2012). Rola diety i stylu życia w leczeniu choroby refluksowej przełyku. Family Medicine & Primary Care Review, (4), 586-591.