Maślan sodu – naturalne wsparcie dla jelit i mikrobiomu. Co warto wiedzieć?

Czym jest maślan sodu?

Maślan sodu to sól sodowa kwasu masłowego – krótkołańcuchowego kwasu tłuszczowego (SCFA), który naturalnie powstaje w jelicie grubym podczas fermentacji błonnika przez bakterie jelitowe. Innymi słowy, jeśli Twoja dieta bogata jest w błonnik, w Twoim organizmie sam będzie produkować się ten prozdrowotny związek. Jednak w niektórych przypadkach jak np. przy stanach zapalnych jelit, ubogiej diecie lub zespole jelita drażliwego (IBS) - ilość ta może być niewystarczająca. W takiej sytuacji pomocna może być suplementacja, np. maślanu sodu w kapsułkach.

Dla dociekliwych - substancją, która działa na nabłonek jelita jest kwas masłowy i to jego bakterie produkują w przewodzie pokarmowym. Popularny maślan sodu jest formą używaną w suplementach z racji na lepsze właściwości chemiczne. Po spożyciu przekształca się w kwas masłowy.

Właściwości zdrowotne maślanu sodu – jak wpływa na jelita?

Kwas masłowy to nie tylko „paliwo” dla komórek nabłonka jelitowego, ale też substancja o działaniu:

• przeciwzapalnym,

• immunomodulującym,

• wspierającym regenerację nabłonka

Ten krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy działa nie tylko lokalnie w przewodzie pokarmowym - jego obecność jelitach wpływa także na:

• równowagę mikrobiomu jelitowego

• niższy poziom cytokin zapalnych i stresu oksydacyjnego,

• stymulację produkcji śluzu jelitowego, który chroni ściany jelita

• wzmacnianie bariery jelitowej

• lepsze wchłanianie składników odżywczych (zdrowy nabłonek lepiej wchłania składniki odżywcze)

Dzięki tym właściwościom, maślan sodu coraz częściej trafia do rekomendacji dietetyków klinicznych i gastroenterologów podczas leczenia chorób jelit o podłożu zapalnym czy przebiegających z zaburzeniem mikroflory jelitowem. Badania pokazują, że maślan może łagodzić objawy takich schorzeń jak:

• wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG)

• choroba Leśniowskiego-Crohna

• zespół jelita drażliwego (IBS)

Naturalne źródła maślanu sodu – co jeść?

Kwas masłowy jest obecny w niektórych produktach, jednak w małej ilości. Najwięcej ze wszystkich produktów jest go w maśle, a śladowe ilości można znaleźć również w serach dojrzewających, takich jak parmezan i w mleku krowim.

Jednak z racji na małą zawartość w nich tej substancji, nie jest zalecane zwiększenie spożycia tych produktów w diecie. Aby zwiększyć ilość kwasu masłowego w jelitach należy dbać o mikroflorę poprzez zdrowe odżywianie. Tutaj kluczowe jest dostarczanie prebiotyków – czyli produktów odżywiających dobre bakterie jelitowe, które w odpowiednich warunkach produkują kwas masłowy.

Produkty wspierające produkcję kwasu masłowego:

• warzywa i owoce,

• pełnoziarniste produkty zbożowe,

• orzechy i nasiona

• nasiona roślin strączkowych

Czy warto suplementować maślan sodu?

W przypadku osób zdrowych, z dobrą dietą bogatą w błonnik – organizm sam produkuje odpowiednią ilość kwasu masłowego. Jednak istnieje szereg sytuacji, w których warto rozważyć suplementację:

• przy zaburzeniach trawienia,

• po antybiotykoterapii,

• w stanach zapalnych jelit,

• przy chorobach autoimmunologicznych,

• podczas stosowania diety eliminacyjnej,

• w okresach silnego stresu.

Warto jednak pamiętać, że każda suplementacja – także maślanu sodu – powinna być skonsultowana z lekarzem lub dietetykiem klinicznym.

Formy maślanu w suplementach – jak wybrać najlepszy?

Maślan sodu dostępny jest w kilku formach suplementacyjnych, które różnią się biodostępnością, skutecznością działania i… zapachem. Wybór odpowiedniej formy ma znaczenie, zwłaszcza jeśli zależy nam na realnym wsparciu jelit.

1. Maślan sodu w zwykłych kapsułkach

To najprostsza forma, w której maślan sodu jest zamknięty w klasycznej kapsułce żelatynowej. Jest łatwo dostępna i tania, ale kapsułka może rozpuścić się już w żołądku, zanim substancja trafi do jelita grubego, tzn. miejsca jej działania. Może mieć też charakterystyczny, nieprzyjemny zapach, co powoduje, że zażywanie suplementu będzie odbywać się z niechęcią i co za tym idzie - mniejszą regularnością.

2. Mikrokapsułkowany maślan sodu

To obecnie najlepiej przebadana i najskuteczniejsza forma. Dzięki technologii mikrokapsułkowania maślan uwalnia się dopiero w dalszym odcinku jelita, co zwiększa jego biodostępność, zmniejsza straty substancji czynnej po drodze i minimalizuje nieprzyjemny zapach i smak. Warto więc wybierając suplement przeczytać na opakowaniu, czy jest wzmianka o technologii w jakiej została wykonana tabletka.

Maślan sodu a dieta pudełkowa – czy to się łączy?

Dobrze zbilansowana dieta pudełkowa może realnie wspierać naturalną produkcję maślanu sodu poprzez:

• obecność dużej ilości warzyw i błonnika

• wykluczenie składników zapalnych (np. nadmiaru cukru, tłuszczów trans)

• regularność posiłków, która sprzyja prawidłowemu trawieniu

• zwiększenie zawartości skrobi opornej

Co ciekawe, z racji wcześniejszego przygotowania i schłodzenia węglowodanów w diecie pudełkowej jest ona ponadprzeciętnym źródłem skrobi opornej, tzn. frakcji błonnika, który także sprzyjają produkcji kwasu masłowego.

Jeżeli interesuje Cię temat maślanu sodu z racji obecności problemów jelitowych - polecamy naszą dietę lekkostrawną lub dietę low fodmap. W naszym cateringu znajdziesz także dietę autoimmunologiczną, bez wspomnianych produktów prozapalnych (oraz bez źródeł glutenu i nabiału).

Maślan sodu i zdrowe jelita: mały składnik, wielka rola

Maślan sodu wspiera regenerację nabłonka jelitowego, działa przeciwzapalnie i pomaga utrzymać szczelną barierę jelitową. Choć organizm może wytwarzać kwas masłowy samodzielnie - pod warunkiem odpowiedniej diety bogatej w błonnik - w niektórych sytuacjach warto rozważyć suplementację. Kupując suplement najlepiej wybierać ten w formie mikrokapsułek, które mają lepszą biodostępność od zwykłych kapsułek. Wsparciem może być także dobrze skomponowana dieta, zawierająca różnorodne źródła błonnika. Dbając o jelita, wspieramy nie tylko trawienie, ale i ogólne funkcjonowanie organizmu!

Źródła

1. Lewandowski K, Kaniewska M, Karłowicz K, Rosołowski M, Rydzewska G. The effectiveness of microencapsulated sodium butyrate at reducing symptoms in patients with irritable bowel syndrome. Prz Gastroenterol. 2022;17(1):28-34. doi: 10.5114/pg.2021.112681. Epub 2022 Jan 18.
2. Recharla N, Geesala R, Shi XZ. Gut Microbial Metabolite Butyrate and Its Therapeutic Role in Inflammatory Bowel Disease: A Literature Review. Nutrients. 2023 May 11;15(10):2275.
3. Siddiqui MT, Cresci GAM. The Immunomodulatory Functions of Butyrate. J Inflamm Res. 2021 Nov 18;14:6025-6041